Ga je als HSP reizen met je hond, bijvoorbeeld met de auto, camper, caravan, boot of het vliegtuig? Vanaf 2017 reis ik voor onbepaalde tijd de wereld over. Eerst deed ik dat met hond Otje en sinds 2022 met hond Juultje.
Mijn ervaring en 15 tips deel ik graag met jou:
Tip 1. Check de gezondheid van je hond
Word je bewust bij de gezondheid van je hond. Is er iets anders aan je hond dan normaal; drinkt of eet je hond bijvoorbeeld meer of minder? Is de ontlasting anders?
Weet in welke conditie je hond verkeert voordat je gaat reizen. Een dierenarts kan de gezondheid van je hond onderzoeken en controleren.
Als de hond niet gezond is, zijn er dingen die je kunt doen om de gezondheid van de hond te verbeteren? Zo niet; doe jij je hond wel een plezier met reizen? Wees eerlijk naar jezelf en de hond.
Wellicht is een fijn oppasadres een betere optie dan dat de hond met je meereist. Wees je ervan bewust dat honden stress kunnen krijgen van teveel honden om hen heen, wat in een kennel het geval kan zijn. Ik koos bij mijn vorige hond daarom eens voor oppas bij iemand thuis toen ik naar Nieuw-Zeeland ging (daar is een quarantaineplicht van 30 dagen voor honden, waarvan ik het gevoel had dat mijn hond en ik daar niet blij van werden), in plaats van een kennel.
Verzorg je hond optimaal
Doe je best om met een zo gezond mogelijke hond op pad te gaan. Verzorg de hond optimaal en knip bijvoorbeeld de nagels als een hond dit niet zelf doet, zodat je voorkomt dat de hond ergens achter kan blijven haken.
Neem verzorgingsproducten mee waar je hond aan gewend is en die je eventueel nodig hebt.
Sta stil bij waar je heengaat, wat voor (mogelijke) invloed dit op de hond heeft en waar je de hond mogelijk tegen dient te beschermen en of/welke andere producten je nodig hebt.
Klimaat
Een ander klimaat kan bijvoorbeeld voor haarverlies zorgen. Misschien heb je een (extra) borstel, kam en/of schaar nodig.
Bescherm je hond
Hier vind je tips voor je hond als het warm/heet weer is.
Is het kouder weer? Sommige honden hebben hier last van. Dit hangt onder andere af van de hond zijn/haar:
- Leeftijd; puppy’s en oudere honden kunnen slechter tegen kou dan honden van andere leeftijden.
- Formaat; over het algemeen kan een kleinere hond slechter tegen kou dan een grotere hond.
- Beharing; een hond met een kale buik heeft het doorgaans sneller koud dan een hond die hier wel beharing heeft.
- Gezondheid; zieke honden zijn vatbaarder voor kou dan gezonde honden.
- Gedrag; wellicht rilt je hond, heeft die een zwakkere hartslag, ademt die lastiger, wil je hond niet meer spelen/is deze in zichzelf gekeerd en zoekt deze minder/geen contact meer met je.
Mogelijk heeft je hond dan baat bij een waterdichte en isolerende jas als het koud is en/of veel sneeuwt. Tip: kies voor een jas die niet over het hoofd heengaat, dat vinden de meeste honden fijner.
Hondenschoenen kunnen ook voorkomen dat er pekel/strooizout aan de poten van de hond komt, wat die er kan aflikken, waardoor die mogelijk teveel zout en een zoutvergiftiging krijgt. Dit heeft mijn voorkeur boven vaseline en ‘speciale’ zalf voor de poten, die meestal ondermijnende (hormoonverstorende) stoffen bevat.
Glas
In sommige landen ligt er veel glas op de grond; speciale hondensokken/schoenen kunnen dan beschermen.
Zorg voor de juiste medicijnen/suppletie
- Heeft je hond medicijnen? Neem ook reserve medicatie mee en bewaar dat op een andere plek (zoals in een andere koffer), dat is handig als er per ongeluk iets kwijtraakt of je onverwacht langer op reis bent.
- Geef geen kalmeringsmiddelen tenzij deze zijn voorgeschreven door een dierenarts. Kalmeringsmiddelen kunnen (onbewust) bijwerkingen geven. Sommige mensen geven hun hond verdovende middelen zoals bier. Vermijd alcohol; dit is bedwelmend en belastend voor de hond.
- Gebruik ter ondersteuning van de reis eventueel energetische middelen zoals Bach Rescue voor dieren (zonder alcohol) en dergelijke die zijn aangeraden door een holistische dierenarts.
- Heb EHBO- spullen waaronder een tekentang en pincet bij je. Ik gebruik een tekenhaakje dat goed bevalt. Er zijn speciale EHBO koffers voor honden. Deze Engelstalige EHBO app voor honden (van het Rode Kruis) is ook praktisch.
Tip 2. Heb je papieren op orde
Onderzoek de invoereisen
Bekijk of/wat er nodig is in het land waar je heen wilt reizen. Soms is er een gezondheidsverklaring van een dierenarts nodig. Het kan ook zijn dat bepaalde vaccinaties en/of ontwormmiddelen nodig zijn, die een specifieke tijd voordat je het land inkomt gegeven moeten zijn door een dierenarts. Soms dient je hond ook gemeld/geregistreerd te worden bij de douane. Houd ook rekening met eventuele andere dieren waar je maatregelen voor kunt treffen, zoals hartworm en zandvliegen.
Algemene tips:
- Neem een (Europees) dierenpaspoort mee. Zorg ook voor een (digitale) kopie; zo heb je een back-up voor het geval het paspoort per ongeluk kwijtraakt.
- Zorg ervoor dat de hond gechipt is en de chip is geregistreerd met je actuele gegevens (zoals je internationale telefoonnummer). Mocht je hond onverhoopt kwijt raken, dan kan jij worden gecontacteerd door iemand die een chip kan uitlezen (meestal is dat een dierenarts).
- Hang aan een hondentuigje eventueel een label met jouw internationale telefoonnummer en/of email-adres, bijvoorbeeld via een gegraveerde hondenpenning of waterdichte adreskoker. Mocht je hond kwijtraken dan kan in principe elke vinder jou contacteren. In deze blog deel ik waarom ik een hondentuigje en geen halsband aanraad.
Tip 3. Vind geschikte vervoers- en accomodatiemogelijkheden
Onderzoek vooraf of de hond welkom is in het door jou gekozen vervoersmiddel (zoals een boot, trein of bus), de slaap- en eetaccommodatie (zoals een café of restaurant) en andere plekken waar je heen wilt gaan.
Heb je een waakse hond? Vraag dan of je de rustigste hotelkamer en dergelijke kunt reserveren, zodat je voorkomt dat je hond stress heeft en anderen last hebben van geblaf.
Reageert je hond snel op andere honden (bijvoorbeeld door te blaffen en te trekken aan de lijn)? Onderzoek tijdig of je dit gedrag (met hulp van een expert) kunt veranderen. Houd zoveel mogelijk afstand tussen honden. Zorg ervoor dat ze elkaar zo min mogelijk/niet kunnen zien/aanraken. Kampeer als mogelijk is in het laagseizoen; dan is het rustiger. Kies voor kleinschalige campings op een plek met relatief veel afstand tot andere honden. Als dit niet mogelijk is, kun je wellicht wildkamperen in landen waar dit is toegestaan (zoals in sommige Scandinavische landen).
Kies voor de diervriendelijkste optie, zoals de hondvriendelijkste vliegtuigmaatschappij. Op internet kun je zoeken naar reviews van ervaringsdeskundigen. Kies voor een directe vlucht waar je zelf mee vliegt. Op die manier weet je ongeveer wat de hond meemaakt tijdens de vlucht en kun je de hond als de in het ruim zit na de vlucht relatief snel ophalen. Als je hond mee mag vliegen in de cabine kies dan een prettige plek, bijvoorbeeld me extra beenruimte, of in de business/first class.
Zorg ervoor dat je op papier hebt dat jouw hond mee mag; zo voorkom je onaangename lastminute verrassingen.
Mocht de hond niet welkom zijn, dan kun je tijdig een hondvriendelijk alternatief vinden.
Bepaal ook wat jouw grenzen zijn: ik reis vrijwillig over de wereld met mijn hond en ik wil bijvoorbeeld niet dat mijn hond in quarantaine moet.
Tip 4. Plan leuke dingen met je hond
Honden zijn sociale dieren en contact met soortgenoten is belangrijk. Sta stil bij hoe je dit voor de hond kan regelen.
Check vooraf wat er te doen is voor de hond; zijn er bijvoorbeeld hondenparken, wandelingen die leuk zijn voor de hond en activiteiten waar je hond blij van wordt (zoals bij een hondenschool)?
Ideeën waar je honden (eigenaren) kan ontmoeten:
- Online community’s zoals Facebook groepen.
- Apps zoals Dogdater; deze App is nu in het Engels in Zweeds beschikbaar en vooral in Zweden actief. De makers willen de App wereldwijd laten groeien. In Zweden heb ik de app geactiveerd, hier werd nog niet actief door anderen gebruik van gemaakt is mijn ervaring. Wellicht dat dit in de toekomst verandert.
- In de buurt. Tip: wandel ter plekke rond.
- (Wandel in de buurt van) een hondenschool.
- Dierenwinkels.
Plaatselijke hondeneigenaren en dierenwinkels kunnen je vaak helpen met fijne adressen voor je hond (zoals een prettige dierenarts of een café waar je hond welkom is).
Kies voor kwaliteit in plaats van kwantiteit
Een hond kan net zoals een mens en HSP overweldigd en overprikkeld raken.
Tip: kies voor kwaliteit en kleinschalige ontmoetingen/bijeenkomsten met weinig honden tegelijkertijd, in plaats van kwantiteit en grootschalige ontmoetingen met veel honden tegelijkertijd. Doorgaans zijn 10-20 honden tegelijkertijd (bijvoorbeeld tijdens één gezamenlijke wandeling of hondenles) te veel voor een hond.
Een hond heeft meer aan 1 goede hondenvriend dan 20 ‘halve’ hondenvrienden’. Een gezamenlijke wandeling met maximaal 4 andere honden samen is doorgaans meer dan genoeg.
Heb leuk speelgoed mee
Heb speelgoed mee waar de hond van houdt.
Tip 5. Creëer een vaste, fijne reisplek
Zorg ervoor dat je hond een vaste plek heeft tijdens het reizen, zodat die niet heen en weer kan schuiven en tegen van alles aan kan botsen. Een hond kan bijvoorbeeld niet los in een open vrachtwagen worden vervoerd. Er zijn speciale autostoelen voor honden.
Laat het hondenhoofd niet uit het raam steken; dit kan leiden tot oogletsel, bijvoorbeeld als de hond (tijdens een ongeluk) ergens tegenaan botst.
Bekijk ruim van tevoren wat de vervoereisen zijn van de bestemming waar je heengaat en laat de hond hier tijdig aan wennen. In sommige landen is het bijvoorbeeld vereist dat de hond in een gordel zit in de auto. Er zijn speciale autogordels en bevestigingssystemen voor honden. Ik heb een universele autogordel korthouder van Trixie die tot nu toe goed bevalt in onze camper.
Voor als je gaat vliegen met je hond
In het vliegtuig kan het zijn dat jouw hond een speciale reisbench nodig heeft om mee te mogen vliegen. Zoek dit vooraf uit, het kan bijvoorbeeld zijn dat deze moet voldoen aan IATA eisen. Hier vind je voorbeelden van deze benches (controleer zelf voor de zekerheid of deze nog steeds zijn goedgekeurd).
Ik plakte op de bovenkant van deze ‘IATA-bench’ kopieën van het dierenpaspoort en van mijn contactgegevens. Kies voor een ondergrond die eventuele uitwerpselen opneemt (zodat de hond niet in zijn/haar eigen uitwerpselen zit) zoals puppy-pads. Als je hond alles opeet vind dan een ander alternatief.
Kies als je de mogelijkheid hebt ervoor dat jouw hond in de cabine meevliegt: op deze manier heb jij zicht op jouw hond en kun je hem/haar tijdig eten en drinken geven, helpen om op een vaste plek te ontlasten en voorkom je dat de hond je mist/in paniek raakt in een (donker) ruim.
Tip 6. Manage de temperatuur
Zorg voor voldoende ventilatie en een aangename temperatuur. Regel indien mogelijk eventueel een airco en/of verwarming.
Bij mijn vorige hond gebruikte ik een koelmat; daar had ze echter niets mee. Ik weet niet of mijn toekomstige hond het wat vindt. Een nadeel vind ik het plastic materiaal (en mogelijk ondermijnende stoffen); ik zou nu niet zo snel en nieuwe kopen.
Als je met het vliegtuig vliegt en je hond vliegt mee in het ruim, vraag dan als je zelf het vliegtuig binnenstapt of de temperatuur warm genoeg voor de hond is.
Tip 7. Houd het droog
Vocht geeft schimmel, dit wil je (helemaal in een camper, caravan en tent) vermijden.
Maak bijvoorbeeld gebruik van:
- Een hondenregenjas. Tip: kies voor een regenjas die niet over het hoofd van de hond gaat; veel honden vinden dit onprettig.
- Een hondenbadjas. Tip: kies voor een badjas die niet over het hoofd van de hond gaat; veel honden vinden dit onprettig.
- Oude (biologische) handdoeken van natuurlijke materialen zoals katoen/handdoeken van microvezel (om bijvoorbeeld natte pootjes droog te maken). Microvezel droogt snel. Het nadeel is dat het van plastic is; dat is slecht voor het milieu en kan hormoonverstorende stoffen bevatten.
- Een placemat of iets dergelijks die je onder de drink- en voerbak kan plaatsen, zodat als er iets uit de voerbakken valt dit wordt opgevangen.
- Een waterdichte hondenmand.
- Waterdichte hondendekens/lakens die meubels zoals de bank op je accommodatie of camper/caravan/auto beschermen en netjes houden.
Tip 8. Zorg voor voldoende eten en drinken
Zorg ervoor dat de hond genoeg te drinken krijgt. Ik doe mijn best om mijn hond zoveel mogelijk toegang tot water te geven tijdens mijn auto/camperreizen (ik pauzeer hier vaak voor). Ik heb speciale waterbakjes in de camper hangen die opgehangen kunnen worden en zo niet om kunnen vallen.
Algemene eet/drinktips:
- Kies voor gezonde hondenvoeding en neem spullen mee die je helpen om voeding te geven zoals een lepel. Deze tips helpen je verder. Neem reserve voeding mee, bijvoorbeeld voor als je onverhoopt niet kan vertrekken vanaf je bestemming vanwege een onvoorziene calamiteit.
- Kies gezonde kauwsnacks en beloningsbrokjes. Deze tips helpen je verder.
- Gebruik een voerbak/drinkbak van onbreekbaar materiaal zoals RVS. Een alternatief zijn opvouwbare bakken van 100% natuurrubber zonder kleurstof; ik ben die nog niet tegengekomen. Vermijd hondenproducten van plastic vanwege (mogelijke) schadelijke en/of hormoonverstorende stoffen.
Is je hond snel wagenziek of ga je vliegen?
Onderzoek wat de beste tijden zijn om jouw hond voor vertrek het laatste eten/drinken te geven als je gaat vliegen of als je hond wagenziek is. Sommige mensen geven hun hond 3 tot 4 uur voor de autoreis een lichte maaltijd om wagenziekte te voorkomen. Sommige mensen geven 4-6 uur voor de vliegreis de laatste maaltijd.
Bekijk hoe jouw hond het doet op eten en drinken tijdens het reizen en wat de beste momenten zijn om eten te geven. Doorgaans kan eten geven tijdens het reizen voor wagenziekte zorgen. Sommige mensen gebruiken tijdens het vliegen in het ruim een grote drinkfles (voor een knaagdier) met ijsblokjes die smelten. Op die manier wordt voorkomen dat er overal water terecht komt. Als je dit ook wilt doen, laat je hond hier dan tijdig aan wennen. Meestal zijn deze flessen van plastic; dit kan hormoonverstorend zijn. Kies indien mogelijk voor RVS.
Tip 9. Houd je hond in de gaten
Geef je je hond een speeltje of voedsel? Houd toezicht om gevaarlijke situaties zoals verstikking te voorkomen. Laat je hond niet alleen achter in de auto of camper, vooral niet in de zomer omdat het dan te heet kan worden en de hond hieraan kan doodgaan.
Tip 10. Oefen het reizen met de hond
Laat als het mogelijk is de hond wennen aan zijn plek in het vervoersmiddel waar je mee wilt reizen, bij voorkeur eerst zonder dat de motor aan is. Bouw de tijd in het vervoersmiddel geleidelijk op. Laat je hond bijvoorbeeld minstens 1 maand wennen aan een eventuele reisbench voor in het vliegtuig.
Wordt de hond wagenziek (geeft die over), of is die aan het blaffen, huilen of piepen? Dat zijn signalen die je serieus dient te nemen. Leer verschillende soorten geblaf te onderscheiden zodat je weet wat je hond je duidelijk wilt maken.
Je doet de hond doorgaans geen plezier om als die piept te reizen. Vraag eventueel hulp aan een expert. Soms is een hond te angstig om te reizen; zoek dan een fijne oppas.
Creëer balans tussen in- en ontspanning
Houd er rekening mee dat beweging voor een hond belangrijk is, maar dat teveel beweging ondermijnend is.
Als je met de fiets, een skateboard, rolski’s, of een step en dergelijke wilt reizen met de hond naast je, houd hier dan rekening mee. Een hond kan zonder dat je het merkt veel stress hebben van te veel/intensieve beweging zoals door constant naast je te rennen tijdens het fietsen, steppen of joggen. Ik begreep dat voor een volwassen hond een paar keer per week naast de fiets meegaan meer dan voldoende is.
Tip: Zorg voor eventuele back-up opties als je dit met je hond wilt doen.
Mijn puppy mag nog niet ver lopen. Voor mijn puppy heb ik daarom een hondenrugzak, ik heb die van het merk Trixie.
Mijn vorige hond ging regelmatig met mij mee naast mijn fiets. Met de kennis van nu zal ik dit niet meer zo snel willen doen, omdat de hond dan niet haar eigen tempo kan bepalen en weinig keuzevrijheid heeft waar zij loopt (dit kan stress geven). Ik wil graag dat mijn puppy mee kan op de fiets; ik heb daarom een hondenfietskar aangeschaft (die ook als buggy te gebruiken is), waar ze ook in kan als zij volwassen is.
Laat je hond wennen aan soortgelijke reisprikkels
Woont je hond normaalgesproken in de stad of het platteland? Kies een vergelijkbare omgeving of zorg ervoor dat de hond ook gewend is aan vergelijkbare prikkels (zoals plaatsen, mensen, geuren en geluiden) waar je heengaat.
Tip: laat je hond als je op reis bent niet direct bij een hondenoppas achter als je een uitje wilt doen waar de hond niet welkom is. Laat de hond eerst wennen aan een nieuwe omgeving (meestal duurt dit 14 dagen).
Tip 11. Stem de accommodatie op de hond af
Neem spullen mee waar je hond aan gewend is; dat stelt je hond op zijn/haar gemak. Kies voor veilige producten en vermijd plastic en producten waar (mogelijk) ondermijnende/giftige materialen in kunnen zitten.
Maak de accommodatie en reisplek (zoals een cabine op een boot) hondenproof.
Is jouw hond een sloper? Tref maatregelen en neem bijvoorbeeld hekjes mee waarachter de hond veilig kan blijven zodat de boel niet wordt afgebroken. Bij een puppy kun je bijvoorbeeld losse vloerkleden en elektronische snoeren weghalen en kranten neerleggen om zindelijkheid te trainen. De plaatselijke bibliotheek en locals kunnen vaak met kranten helpen.
Tip 12. Neem genoeg pauzes tijdens het reizen
Neem genoeg pauzes zodat je hond voldoende lichaamsbeweging krijgt en zijn behoefte kan doen, zoals elke 1,5- 2 uur. Op sommige plekken zoals treinen en boten kan dit uitdagend zijn; zoek dit vooraf goed uit en train je hond eventueel om in een kattenbak of iets dergelijks zijn behoefte te doen. Zorg ervoor dat de kattenbak groot genoeg is; doorgaans heb je voor honden alleen het onderste deel nodig (en niet het ‘huisje’ wat er op staat).
Mijn vorige hond leerde ik dat als ik ‘plasje doen’ zei, zij ging plassen. Hier heb ik tijdens het reizen veel baat bij gehad.
Tip 13. Wees zichtbaar in het donker
In veel landen is het donkerder dan in Nederland, omdat veel plekken (vooral op het platteland) onverlicht zijn.
Gebruik bijvoorbeeld:
- Een veiligheidshesje met reflectie voor jezelf.
- Een veiligheidshesje met reflectie voor de hond.
- Een oplaadbare zaklamp op solarpower, zodat je ziet waar jij en je hond lopen in het donker en je beter zichtbaar bent voor anderen.
Sommige mensen gebruiken LED lampjes. Vanwege milieubelasting gebruik ik zelf geen lampjes. Wil je deze wel gebruiken? Bevestig deze bijvoorbeeld op de hondenrug, zodat het licht niet in de ogen van de hond schijnt.
Tip 14. Voorkom overlast als je reist met de hond
Wees je bewust van culturele verschillen: in sommige landen zijn mensen bang voor honden of zien ze ze als ‘minderwaardig’. Verdiep je hier van tevoren in. Zo kunnen mensen in de Chinese en Islamitische cultuur geen voorstander van honden als huisdier zijn. Dat wil niet zeggen dat iedereen die in China woont of Islamitisch is deze visie heeft.
Voorkom dat andere mensen last hebben van jouw hond. Voed je hond op, met hulp van een expert zodat je met je hond kan communiceren en deze zich gedraagt.
Heb schoonmaakspullen bij je
Schoonmaakmiddel (dat biologisch afbreekbaar én ecologisch is gecertificeerd) en extra toilet- en keukenrollen zijn handig voor eventuele ongelukjes. Ik gebruik biologisch afbreekbare Marseille zeep (de groene versie; deze is doorgaans zonder palmolie wat beter is voor het milieu). Zo voorkom ik dat mijn hond mat schadelijke stoffen in aanraking komt, bijvoorbeeld als ze aan een oppervlakte likt dat ik heb schoongemaakt.
Gebruik eventueel een speciale reinigingsborstel die helpt om hondenhaar van meubels en dergelijke te verwijderen. Soms kan een (draadloze) kruimeldief/stofzuiger ook handig zijn in een camper/caravan.
Neem poepzakjes mee, bijvoorbeeld die biologisch afbreekbaar zijn. Ruim uitwerpselen en hondenharen op, zodat anderen geen last van je hebben.
Blaft je hond veel?
Vind dan een afgelegen accommodatie (in plaats van een hotel in de stad) en een manier zodat anderen geen last van je hebben. Reis bijvoorbeeld met een auto in plaats van met openbaar vervoer.
Is je hond agressief/bijt jouw hond?
Tref maatregelen en zorg ervoor dat je niemand tot last bent.
Tip 15. Geniet!
Een hondenleven is relatief kort. Geniet van alle tijd die jullie samen hebben, ook van de reis.
“It’s not about the destination but the journey” – Ralph Waldo Emerson
Ik werk samen met bol.com. Dit artikel bevat daarom affiliate links. Als je via de links in dit artikel iets bij bol.com bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor en steun je mij. Dit waardeer ik zeer! Jij betaalt niets extra.
Vond je dit artikel waardevol? Doneer!
Heb je iets aan dit artikel gehad? Je doet mij een groot plezier met een donatie :). Daarmee ondersteun je mij om nog meer informatieve en inspirerende artikelen te kunnen delen in de toekomst. Elk bedrag (klein of groot) is heel welkom. Doneren kan al vanaf €2,-! Klik hier om te doneren >>>
Over Femke de Grijs
Als kind stond ik van nature in contact met fijnstoffelijke dimensies. Toen ik erachter kwam dat mijn omgeving niet waarnam wat ik waarnam, werd ik bang voor andermans mening hierover en sloot ik mij hiervoor af.
Jarenlang onderdrukte ik mijn paranormaliteit en hoogsensitiviteit en leefde ik vanuit mijn ratio. Ik cijferde mijzelf (spirituele essentie) weg en leefde naar de verwachtingen van de buitenwereld. Dit gaf op den duur fysieke, emotionele en mentale klachten zoals uitputting en somberheid. In het reguliere circuit liep ik vast.
Ik voelde dat ik het roer om mocht gooien, leerde de vruchten van mijn sensitiviteit plukken en ging mijn droom leven. Zo kwam ik tot bloei. Mijn levenspartner Mathijs en ik verkochten ons huis in Nederland. Sinds 2017 reizen wij voor onbepaalde tijd samen met hond Juultje (geboren in 2022) de wereld over.
Ben jij een ambitieuze spirituele vrouw en wil ook bezield leven? Ik help jou graag, bijvoorbeeld via mijn gratis E-book, blogs en begeleiding.
Laat een reactie achter