Anticonceptie zonder hormonen: wat zijn natuurlijke opties voor HSP?

Ben je op zoek naar een alternatief voor hormonale conceptie? Ontdek er in deze blog meer over en vind anticonceptie zonder hormonen! Kom achter natuurlijke anticonceptiemogelijkheden zoals NFP en ontdek meer over hun betrouwbaarheid.

Anticonceptie met hormonen

De pil en andere anticonceptiemiddelen die de hormonen verstoren worden ‘normaal’ bevonden. Ze worden veel gebruikt omdat ze betrouwbaar zijn en omdat ze makkelijk te gebruiken zijn. Veel meisjes beginnen er (onwetend) op jonge leeftijd mee, bijvoorbeeld omdat ze acné hebben (en niet direct vanwege anticonceptie redenen).

Ik was ook zo’n meisje en dacht ‘als de dokter het voorschrijft zal het wel goed’ zijn. Niet dus, bleek later met bijvoorbeeld de Diane35 die ik slikte. Stoffen die hormoonverstorend werken kunnen (op langere termijn) een hoop klachten opleveren. Dat wist ik alleen toen nog niet…

Nadelen anticonceptiepil

Eierstokken produceren progesteron en oestradiol. Deze zelf geproduceerde hormonen hebben diverse gezondheidsvoordelen. Hormonale anticonceptie bevat geen echte lichaamseigen hormonen; ze zijn synthetisch en een soort pseudo-hormonen. Ze werken als een soort vervangers van jouw eigen lichaamseigen hormonen. Ze zorgen er onder andere voor dat jouw lichaamseigen hormonen worden uitgeschakeld.

De voordelen van progesteron missen

Progestagenen kunnen in hormonale vormen van anticonceptie zitten; dit is niet hetzelfde als progesteron. Progestagenen kunnen ervoor zorgen dat jouw ovulatie wordt onderdrukt en jouw eigen progesteron wordt verminderd. Jouw lichaamseigen progesteron heeft diverse gezondheidsvoordelen ten opzichte van progestagenen. Deze voordelen kun je missen als je hormonale anticonceptie gebruikt.

Bijwerkingen anticonceptiepil

Of en wat precies de bijwerkingen zijn die hormonale anticonceptie kunnen komen wisselen van persoon tot persoon. Dit zijn wat voorbeelden van bijwerkingen van de anticonceptiepil:

Fysieke bijwerkingen anticonceptiepil

• Hoofdpijn, migraine
• Gewichtstoename, vocht vasthouden
• Een verhoogde bloedruk
• Hogere hartslag
• Als reactie op een stressvolle situatie een hogere cortisolconcentratie hebben
• Slaapproblemen
• Huidaandoeningen zoals acné
• Haaruitval
• Tussentijds bloedverlies
• Vaginale droogheid (seks kan pijnlijker zijn)
• Vaginale afscheiding
• Pijnlijke borsten hebben
• Misselijkheid, braken
• Vermoeidheid
• Een verlaagde vitamine B12 waarde

De pil kan de kans op een trombose, embolie en bepaalde kankersoorten (zoals borstkanker en baarmoederhalskanker) vergroten. Roken kan de kans op hart- en vaatklachten (zoals bloedstolsels) vergroten en kun je beter vermijden als je de pil gebruikt.

Emotionele/mentale bijwerkingen anticonceptiepil

• Emoties (zowel die je als positief of negatief ervaart) verminderen
• Stemmingswisselingen/emotionele schommelingen
• Angst voelen
• Paniekaanvallen
• Depressie (zie bijvoorbeeld dit onderzoek)/depressieve gedachten, zelfmoordgedachten (heb je hier last van? Neem contact op met 113.nl)
• Geen zin in seks hebben. Zie bijvoorbeeld deze aflevering van RTL Late Night (vanaf 21:30 minuten), waarin Bregje Hofstede hierop ingaat.

Relationele effecten

De bovengenoemde klachten kunnen een negatieve impact hebben op je werk- en privéleven en relaties, zoals je liefdesrelatie.

Als er wordt gestopt met de pil kunnen er ook tijdelijke klachten ontstaan, zoals acne.

Hoogsensitiviteit en anticonceptie

Ongeveer 1 op de 5 mensen is hoogsensitief. Veel hoogsensitieve personen (HSP) herkennen zich in deze kenmerken en staan (on)bewust open voor prikkels en hebben sneller en intenser last van bijwerkingen, zoals van medicatie en hormonale anticonceptie en de pil.

Hormoonvrije anticonceptie

De bovengenoemde klachten dienen (helemaal als je hoogsensitief bent) serieus genomen te worden! Ik had toen ik de pil gebruikte op het moment zelf geen directe klachten van de pil, alleen raakte ik later enorm uitgeput en spraken artsen over CVS. Of/in hoeverre er een verband bestaat weet ik niet. Ik geloof alleen niet dat de anticonceptiepil een positieve invloed op mijn lichaam, gezondheid en energieniveau had.

De reden om destijds met de pil te stoppen was omdat ik er niet tevreden over was en deze mijn huid niet mooier maakte. Nu is de reden voor mij dat het niet goed voelt: ik wil het beste voor mijn lichaam wil zorgen en geen (energievretende) hormoonverstorende stoffen gebruiken.

Anticonceptiemethoden zonder hormonen

Er bestaan verschillende anticonceptiemethoden zonder hormonen die bevruchting en zwangerschap willen voorkomen, zoals in willekeurige volgorde:

• Sterilisatie
• Koperspiraal
• Barriéremethoden
• Terugtrekken
• Fertility Awareness Method/Fertility Awareness Based Methods

Betrouwbaarheid hormoonvrije anticonceptie

Of en in welke mate de bovengenoemde methoden betrouwbaar zijn, wisselt per methode. Er bestaat niet 1 anticonceptiemethode die altijd voor iedereen 100% betrouwbaar is. Er bestaan diverse gegevens over de betrouwbaarheid. Hier vind je informatie over de betrouwbaarheid van:

• Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG)
• World Health Organization (WHO)

Hieronder vind je samengevat wat informatie over de betrouwbaarheid van het NHG (tabel 4 van hun website) en de WHO in percentages. Er bestaat een verschil tussen perfect gebruik en gebruik in de praktijk. Bijvoorbeeld: van de 100 mensen die 1 jaar een vrouwencondoom gebruiken worden er bij perfect gebruik 5 ongewenst zwanger en bij gebruik in de praktijk 21. Ter vergelijking vind je ook informatie over de betrouwbaarheid van de hormonale anticonceptiepil.

Het overzicht hierboven is bedoeld om je een algemene indruk te geven. Tip: verdiep je vooraf zelf goed in de actuele gegevens omtrent de betrouwbaarheid.

Hieronder ontdek je meer over de genoemde methoden.

Tip: leer je lijf kennen

Begrijp je lijf en wat het nodig heeft. Het boek De cyclus strategie van Maisie Hill helpt je om je lijf en menstruatiecyclus beter te leren kennen (dit is ook interessant als je nu een hormonale anticonceptiemethode gebruikt). Dit kan je ondersteunen om een anticonceptiemethode te kiezen die bij jou past.

Sterilisatie

Sterilisatie kan plaatsvinden bij een man of vrouw. Het wordt uitgevoerd door een arts. Bij vrouwen kan dit afhankelijk van het soort sterilisatie plaatsvinden onder narcose. Mannen krijgen een lokale verdoving. Bij mannen is de ingreep in vergelijking met vrouwen kleiner. Na sterilisatie ben je niet meer vruchtbaar. Deze methode is niet geschikt voor als je kinderen wilt (het wordt gezien als een definitieve anticonceptievorm en kan geregeld niet meer ongedaan worden gemaakt). Volgens het NHG en de WHO is de betrouwbaarheid van sterilisatie hoger bij mannen in vergelijking met vrouwen.

Koperspiraal

Een expert zoals een gynaecoloog, huisarts of bevoegde verloskundige kan een koperspiraal in de baarmoeder plaatsen. HSP kunnen intens op het koperspiraal reageren; zo kan het gepaard gaan met pijn en meer bloedverlies. Dit is een afrader als je allergisch/overgevoelig bent voor koper en bijvoorbeeld de ziekte van Wilson hebt. Tip: sluit dit uit als je deze methode overweegt! Een koperspiraal wordt vaak afgeraden als je een heftige menstruatie hebt. Wees je ervan bewust dat dit spiraal mogelijk ook plastic kan bevatten, wat mogelijk (onbewust) hormoonverstorend/ondermijnend kan zijn.

Barriéremethoden

Er bestaan diverse barrièremethoden zonder hormonen. Bij deze methoden wordt er een product om de penis of in de vagina aangebracht voordat er geslachtsgemeenschap plaatsvindt, met het doel om te voorkomen dat een spermacel en eicel in contact komen met elkaar. Het is belangrijk dat hetgeen je gebruikt goed past.

Condooms

Een bekende barrièremethode zonder hormonen is het (mannen/vrouwen)condoom. Volgens de NHG en de WHO is een mannencondoom betrouwbaarder dan een vrouwencondoom. Een condoom beschermt tegen SOA’s. Condooms kunnen gemaakt zijn van verschillende materialen zoals latex, polyisopreen of polyurethaan. Dit is doorgaans een geschikte methode voor HSP zonder bijwerkingen, behalve in het geval van allergie voor een materiaal.

Pessarium/cervixkapje met zaaddodend middel

Een pessarium en cervixkapje zijn ook barrièremethoden zonder hormonen. Een pessarium is meestal gemaakt van siliconen. Er bestaan diverse visies op of/in welke mate siliconen het lijf storen. Een cervixkapje kan gemaakt zijn van verschillende materialen zoals latex, rubber of plastic. Bij plastic kunnen (onbewust) hormoonverstorende stoffen vrijkomen. Soms wordt geadviseerd om een pessarium en cervixkapje aan te laten meten een huisarts of gynaecoloog.

Welk zaaddodend middel bij een pessarium/cervixkapje?

Bij een pessarium of cervixkapje wordt ook een zaaddodend middel gebruikt. Dit zaaddodende middel wordt net zoals het pessarium en cervixkapje in de vagina ingebracht vòòr de geslachtsgemeenschap. Na de geslachtsgemeenschap moet een pessarium en cervixkapje met het zaaddodende middel nog blijven zitten in de vagina (bekijk de handleiding voor de exacte tijd; dit kan bijvoorbeeld 6 – 8 uur zijn).

Zaaddodende middelen bestaan in diverse vormen zoals een zetpil, tablet, gel, crème, zalf of pasta. Controleer de ingrediënten; zaaddodende middelen kunnen agressieve stoffen bevatten. Het kan de penis of vagina irriteren en rommelig zijn. Zo bevatten spermiciden nonoxynol-9; deze stof kan onder andere zorgen voor jeuk (HSP kunnen hier intenser last van hebben ten opzichte van niet-HSP; dit ingrediënt raad ik af).

De vagina is van nature zuur. Er bestaan als alternatief voor zaaddodend middellen ook producten zoals gel die de vagina zuurder maken en op die manier samen met een pessarium of cervixkapje pogen te verhinderen dat spermacellen de eicel bereiken.

Terugtrekken

Sommige mensen overwegen terugtrekken. Het terugtrekken van de penis voordat de ejaculatie plaatsvindt wordt niet als betrouwbaar beschouwd. Er kunnen in het voorvocht spermacellen aanwezig zijn.

Fertility Awareness Methods/Fertility Awareness Based Methods

Er bestaan ook diverse Fertility Awareness Methods (FAMs)/Fertility Awareness-Based Method (FABMs) die soms Natural Family Planning (NFP) worden genoemd. Een voorbeeld hiervan is de symptothermale methode. Met deze natuurlijke methoden worden geen hormonen aan het lijf toegevoegd.

Een vrouw is slechts een deel van haar cyclus vruchtbaar. De meeste mensen gaan ervan uit dat de gemeenschappelijke vruchtbare tijd van een man (en zijn zaadcellen) en vrouw (met haar eicel) in 1 cyclus 6 dagen is. Met Fertility Awareness Methods wordt getracht om deze (on)vruchtbare periode vast te stellen. Als een zwangerschap niet gewenst is, vindt er bij deze methodes geen geslachtsgemeenschap plaats rond de vruchtbare periode en eisprong van de vrouw, of vindt er rond deze periode geslachtsgemeenschap plaats met een ander voorbehoedsmiddel zoals een condoom. De betrouwbaarheid is soms discutabel.

Cyclus apps

Let op: cyclus apps die zich hiermee bezighouden zijn niet een betrouwbare anticonceptie methode, er kan bijvoorbeeld een fout zitten in het algoritme van de app en hun berekening. Geen enkele app kan 100% nauwkeurigheid garanderen. Ook is het mogelijk dat apps niet zorgvuldig met je privacy omgaan. Onderzoek geeft aan: “Alleen vertrouwen op een app om een FABM te gebruiken, zonder geschikte training in de methode, is mogelijk niet voldoende om zwangerschap te voorkomen.” Ik raad om deze reden af om blind op een app te vertrouwen. Deze apps kunnen je wellicht wel helpen om inzicht te krijgen in je cyclus en wanneer je mogelijk een menstruatie hebt. Dit kun je overigens ook op papier bijhouden.

Symptothermale methode

Bij de symptothermale methode wordt de basale lichaamstemperatuur gemeten en het cervixslijm (afscheiding) en de baarmoedermond (bijvoorbeeld wat betreft de ligging, opening en stevigheid) geobserveerd. Aan de hand van deze kenmerken wordt getracht om vast te stellen wanneer de vruchtbare periode en ovulatie van de vrouw is. De betrouwbaarheid van deze methode hangt af van veel factoren, zoals of iemand hier een training/cursus in heeft gevolgd, nauwkeurig waarneemt en gegevens noteert, zelfdiscipline heeft en stoorfactoren. Er zijn factoren die jouw cyclus en bijvoorbeeld jouw temperatuur kunnen beïnvloeden, zoals:

1. Bepaalde medicijnen en suppletie, bijvoorbeeld die invloed hebben op je temperatuur
2. Slecht slapen (bijvoorbeeld bij een nacht doorfeesten)
3. Een jetlag hebben
4. Alcohol
5. Stress
6. Koorts
7. Bepaalde diëten (zoals een crash dieet)

Informatie over de symptothermale methode

Er bestaan verschillende informatiebronnen en scholingsmethoden zoals cursussen over de symptothermale methode. Het Natuurlijk en zeker handboek gaat bijvoorbeeld op deze methode in. Klik hier en bestel het boek via Bol.com. Aangeraden wordt om hier ook een cursus/training over te volgen, om de betrouwbaarheid te verhogen.

Tip: verdiep je grondig in deze materie

Wat bij een HSP past is heel persoonlijk. Verdiep je grondig in de voor- en nadelen (check bijvoorbeeld vooraf de bijsluiter), leer hoe je de methode het beste toepast (volg indien mogelijk bijvoorbeeld een cursus) en luister naar je intuïtie. Ik houd er zoveel mogelijk van om het lichaam intact te laten en er zo min mogelijk aan toe te voegen. Zo voorzie ik mijn lichaam niet van (onnodige) prikkels en disbalans die hieruit kan voortvloeien.

Ik werk samen met bol.com. Dit artikel bevat daarom affiliate links. Als je via de links in dit artikel iets bij bol.com bestelt krijg ik hier een kleine vergoeding voor en steun je mij. Dit waardeer ik zeer! Jij betaalt niets extra.

Vond je dit artikel waardevol? Doneer!

Heb je iets aan dit artikel gehad? Je doet mij een groot plezier met een donatie :). Daarmee ondersteun je mij om nog meer informatieve en inspirerende artikelen te kunnen delen in de toekomst. Elk bedrag (klein of groot) is heel welkom. Doneren kan al vanaf €2,-! Klik hier om te doneren >>>

Klik hier om te doneren

Over Femke de Grijs

Als kind stond ik van nature in contact met fijnstoffelijke dimensies. Toen ik erachter kwam dat mijn omgeving niet waarnam wat ik waarnam, werd ik bang voor andermans mening hierover en sloot ik mij hiervoor af.

Jarenlang onderdrukte ik mijn paranormaliteit en hoogsensitiviteit en leefde ik vanuit mijn ratio. Ik cijferde mijzelf (spirituele essentie) weg en leefde naar de verwachtingen van de buitenwereld. Dit gaf op den duur fysieke, emotionele en mentale klachten zoals uitputting en somberheid. In het reguliere circuit liep ik vast.

Ik voelde dat ik het roer om mocht gooien, leerde de vruchten van mijn sensitiviteit plukken en ging mijn droom leven. Zo kwam ik tot bloei. Mijn levenspartner Mathijs en ik verkochten ons huis in Nederland. Sinds 2017 reizen wij voor onbepaalde tijd samen met hond Juultje (geboren in 2022) de wereld over.

Ben jij een ambitieuze spirituele vrouw en wil ook bezield leven? Ik help jou graag, bijvoorbeeld via mijn gratis E-book, blogs en begeleiding.

Aanvullende blogs

• Menstruatiecup review + mijn ervaringen met wasbaar maandverband
• Hoogsensitieve personen en seks: 3 spirituele seks tips
• Tips voor HSP bij Zwangerschap
• Safety razor review: mijn ervaringen met een duurzame manier van scheren
• Hormoonverstorende stoffen vermijden, hoe doe je dat als HSP?