Chronisch vermoeidheidssyndroom symptomen, test, diagnose en behandeling

vrouw ligt vermoeid in bed

Chronisch vermoeidheidssyndroom wordt ook wel afgekort tot CVS. Ontdek hier alles rondom de symptomen, test, diagnose en behandeling.

Alsmaar moe?

Heb je continu of terugkerend last van vermoeidheid die langer dan zes maanden duurt? Ben je futloos, heb je last van concentratieproblemen en slapeloosheid?

Door vermoeidheid kun je lichamelijk en geestelijk minder functioneren, bijvoorbeeld op je opleiding, werk of in je sociale leven. Misschien heb je het gevoel dat jij jezelf niet bent en zeg je ongewild ‘nee’ tegen verjaardagen, of heb je last van rusteloosheid.

Wellicht voel jij je machteloos, omdat je niet weet waardoor je moe bent. Het kan zijn dat er sprake is van het Chronisch Vermoeidheidheidssyndroom. Sommige mensen noemen dit CVS ziekte, omdat dit een ziekte is.  Circa 2% van de bevolking heeft hier last.

Wat is het chronisch vermoeidheidssyndroom?

Er bestaan diverse soorten langdurige of chronische vermoeidheid.

CVS is vanuit het reguliere circuit een onverklaarbare vermoeidheid die op een bepaald moment is ontstaan en niet je hele leven aanwezig is. CVS treedt vaak op na een intense virusinfectie zoals griep, de ziekte van Pfeiffer, een operatie of ongeval. Soms is er geen duidelijke aanleiding en ontwikkelt de vermoeidheid zich langzaam. Vermoeidheid kan als een vicieuze cirkel voelen.

Chronisch vermoeidheidssyndroom symptomen

Er zijn diverse symptomen waar mensen met het chronisch vermoeidheidssyndroom last van kunnen hebben. Naast vermoeidheid kunnen mensen met CVS ook last hebben van:

  • concentratie- en/of geheugenproblemen
  • spier- zwakte, slapte of pijn zonder ontsteking
  • een aanhoudend ziektegevoel dat 24u of langer duurt na inspanning
  • gewrichtsklachten zonder roodheid of zwelling
  • hoofdpijn
  • griepachtige verschijnselen zoals keelpijn, opgezette of pijnlijke lymfeklieren zoals in de hals of oksel
  • slapeloosheid
  • maag- en/of darmklachten

Chronisch vermoeidheidssyndroom test

Er zijn diverse CVS criteria, waarmee kan worden onderzocht of er sprake is van CVS. Dit wordt ook wel eens ‘CVS test’ genoemd. De Criteria uit Canada werden vaak in de praktijk gebruikt, die van Fukada (CDC criteria) staan vaak in wetenschappelijke literatuur. Ook zijn er criteria uit Oxford, Londen, Australië en de VS.

Om ME vast te stellen kan gebruik worden gemaakt van de ICC (International Consensus Criteria); dit is een Nederlandse vertaling.

Chronisch vermoeidheidssyndroom diagnose

Eén of meerdere specialisten uit de reguliere gezondheidszorg kunnen de diagnose CVS stellen.

De diagnose CVS wordt gesteld door deze zaken uit te sluiten:

  • Een lichamelijke ziekte, zoals bloedarmoede of een vitamine B12-tekort (veel mensen met de diagnose CVS krijgen de diagnose CVS ten onrechte, omdat er vaak een vitamine B12-tekort/opnamestoornis aan de klachten ten grondslag ligt. Laat dit daarom onderzoeken/uitsluiten en juist (in principe altijd met injecties) behandelen).
  • Grote, voortdurende inspanning.
  • Een mentale aandoening, zoals een angststoornis.
  • Een slaapstoornis.
  • Alcohol, drugs- of bijwerkingen van medicatiegebruik.
  • Blootstelling aan giftige stoffen.
  • Slapen werkt niet vitaliserend.

Huisartsen hanteren meestal deze richtlijnen om de diagnose Chronisch Vermoeidheidssyndroom te stellen.

vrouw in bed heeft keelpijn
Je hoeft niet bij de pakken neer te zitten. Je kunt het heft in eigen handen nemen en leren om met vermoeidheid om te gaan en om lichamelijk en mentaal zelfs productiever te zijn.

Oorzaak chronisch vermoeidheidssyndroom

Er kan vanuit diverse visies naar de oorzaak van CVS worden gekeken, bijvoorbeeld vanuit de reguliere zorg en vanuit een holistische visie. Hieronder vind je er meer informatie over.

Oorzaak CVS volgens de reguliere zorg

De wetenschap heeft nog geen exacte oorzaak van CVS gevonden. Er zijn diverse ideeën over een mogelijke oorzaak.

Mogelijke oorzaak op fysiek gebied:

In een onderzoek van Griffith University kwam naar voren dat er immunologische abnormaliteiten bij mensen met ME/CVS te vinden is. Verder wordt zoals gedacht aan:

  • een nog niet gevonden CVS ‘sleutel’ zoals een virus, vergelijkbaar met het Epstein-Barr virus dat Pfeiffer veroorzaakt (een ziekte waardoor je je moe kan voelen).
  • een relatie met een ander virus. Soms wordt gedacht de nasleep van Pfeiffer of een tekenbeet CVS kan veroorzaken.
  • iets in relatie tot hormonen.

Mogelijke oorzaak op mentaal gebied:

Soms wordt gedacht dat CVS een oorzaak heeft in relatie tot psychologische factoren. Zo wordt gedacht dat stress CVS kan uitlokken.

In de reguliere zorg wordt vaak door psychiaters het boek DSM (Diagnostic and Statistical Manual of mental disorders) gebruikt om een psychiatrische diagnose te stellen. Mensen met CVS/ME krijgen soms de diagnose ‘ongedifferentieerde somatoforme stoornis‘. In dat geval is er sprake van deze klachten:

  1. Eén of meerdere lichamelijke klachten (zoals: klachten aan urinewegen, maag en darmen, gebrek aan eetlust en vermoeidheid)
  2. Hetzij:
    A. Na voldoende medisch onderzoek kunnen de verschijnselen niet volledig verklaard worden door een bekend algemeen ziektebeeld of door de directe uitwerking van een stof (zoals medicatie- of drugsgebruik).
    B. Als er wel verband gelegd kan worden met een algemeen bekend ziektebeeld, zijn de lichamelijke klachten of de daaruit voortkomende sociale invaliditeit of arbeidsongeschiktheid buitensporig in vergelijking met wat te verwachten zou zijn op grond van de ziektegeschiedenis, lichamelijk onderzoek of laboratoriumuitslagen.
  3. De stoornis duurt minstens 6 maanden.
  4. De verschijnselen veroorzaken een klinisch relevante lijdensdruk of arbeidsongeschiktheid dan wel sociale- of andere functionele invaliditeit.
  5. Een andere psychiatrische diagnose kan de stoornis niet beter verklaren.
  6. Simulatie of opzet veroorzaken de verschijnselen niet.

Onderzoeken naar CVS

Er wordt nog steeds onderzoek gedaan naar CVS.
vrouw slaapt

Chronisch vermoeidheidssyndroom behandeling

Er bestaan diverse visies op hoe CVS kan worden behandeling, zoals een reguliere visie en een holistische visie.

Doordat CVS wetenschappelijk nog niet te bewijzen is, erkennen sommige mensen en hulpverleners zoals in het reguliere circuit dit niet. Wellicht voel je je hierdoor alleen. De huisarts, eerstelijns psychologie en reguliere ziekenhuizen zijn over het algemeen niet gespecialiseerd in chronische vermoeidheid en CVS. Er is geen bewezen ‘standaard’ behandeling voor CVS. Het kan frustrerend zijn als je vastloopt in de reguliere zorg en bijvoorbeeld je huisarts onbegrip heeft. De onderstaande video’s gaan er dieper op in:

CVS video’s:

Deze video’s gaan over CVS:

1. ‘5 op 2’ met Sonja Silva

In de onderstaande aflevering hebben voormalig presentatrice en ervaringsdeskundige Sonja Silva, internist Theo Wijnen en medisch historicus Toine Pieters het met name over over ME en CVS. In de praktijk lopen de termen CVS en ME (Myalgische encefalomyelitis) nogal door elkaar en is er in de reguliere zorg veel onduidelijkheid over de exacte oorzaak en behandeling. Ik zie ME en CVS als 2 aparte ziektebeelden en diagnoses die elk ook andere aandachtspunten verdienen in hun behandeling.

2. NTR ‘De Dokters’

In het reguliere circuit wordt verschillend gedacht over het Chronische Vermoeidheidsyndroom. In deze aflevering van het programma ‘De Dokters’ van de NTR hoor je hoe 4 artsen op dit moment tegen CVS aankijken en hoe Myra haar vermoeidheid ervaart. Het stuk start vanaf 8:29 minuten.

Klik hier om de uitzending te bekijken >>>

3. KRO De Wandeling met Els Basten

Deze aflevering van KRO de Wandeling gaat over Els Basten, zij was 10 jaar aan bed gekluisterd, vanwege chronische vermoeidheid.

Op haar twaalfde werd zij zo ziek en moe dat ze bijna niets meer kon behalve in bed liggen. Ze kreeg last van prikkels zoals licht en geluid. Ze vroeg zich wel eens af of ze ‘gek’ geworden was, omdat niemand vanuit het reguliere circuit wist wat ze had en hoe haar klachten opgelost moest worden.

Op een gegeven moment werd de diagnose ME/Chronisch Vemoeidheidssyndroom gesteld. De termen ME en CVS lopen nogal eens door elkaar heen en is er vanuit de wetenschap weinig bekend over de oorzaken en behandeling.

Toen er bij Els een diagnose werd gesteld wist ze echter nog niet wat ze moest doen. Haar hond hielp haar bij haar herstel. Inmiddels is zij dierentherapeut en zet zij haar hoogsensitiviteit in om met dieren te communiceren en ze te behandelen. Een aanrader voor HSP om te zien hoe je je sensitiviteit als kracht kan inzetten!

Chronisch vermoeidheidssyndroom genezen?

Er is nog geen wetenschappelijk onderbouwde behandeling waarmee CVS altijd 100% te genezen valt. Sommige behandelaars zetten enkel een fysieke behandeling (bijvoorbeeld met medicatie of suppletie) in. Anderen richten zich enkel op het mentale vlak (en cognitieve gedragstherapie). Het ME Congres ging hier wat verder op in. Huisartsen hanteerden in het verleden meestal de NHG richtlijnen; deze zijn inmiddels geschrapt.

In de praktijk genezen er mensen van CVS: zij kunnen weer functioneren zoals voorheen. Soms is dit niet/deels het geval. In dat geval kun je er mee leren omgaan: dit kan ook energie geven.

Een onderschatte oorzaak van CVS: hoogsensitiviteit

Ongeveer 1 op de 5 mensen is een hoogsensitief persoon (HSP). HSP hebben een gevoeliger zenuwstelsel en ze herkennen zich vaak in deze HSP kenmerken. Prikkels kunnen bij hen extra binnen komen. In onze drukke maatschappij staan mensen vaak bloot aan continue prikkels en uitdagingen. Ik neem vaak een relatie tussen hoogsensitiviteit en het chronisch vermoeidheidssyndroom waar.

HSP zijn vaak perfectionistisch. Als HSP hun hoogsensitiviteit nog niet goed beheersen kunnen ze nog niet goed bij zichzelf blijven en last hebben van allerlei klachten zoals faalangst. Ze kunnen ook moeite met ‘begrenzing’ hebben. Misschien ga je over je grenzen heen:

  • door veel te ‘moeten’?
  • door veel verplichtingen?
  • door vaak te ‘hollen’?
  • door dingen tegen je zin in te doen en je dromen niet écht te leven?
  • en kun je lastig ‘nee’ zeggen?

Of wellicht neem je (onbewust) energie zoals emoties en gedachten van anderen over? Het kan ook zo zijn dat je emoties onderdrukt….

Deze zaken kunnen zorgen voor stress en overprikkeling. Misschien ervaar je spanning in je lijf, of onrust in je hoofd. Het is dan vaak moeilijk om te voelen wat je nu echt wilt. Overprikkeling kan leiden tot het chronisch vermoeidheidssyndroom.

Als je hoogsensitief bent is het belangrijk om te ontspannen, zodat je gevoelige zenuwstelsel tot rust kan komen. Hiermee kun je overbelasting en chronische vermoeidheid voorkomen. Ontspannen kan op diverse manieren bijvoorbeeld middels yoga. Vind een manier die bij je past! Sommige ontspanningsmethoden zoals sommige sporten kunnen ook averechts werken.

Wat een holistische visie kan betekenen

Vanuit een holistische visie zijn je lichaam, emoties en gedachten met elkaar verbonden. Met je gedachten heb je invloed op je lichaam en je gedrag. Het probleem bij chronische vermoeidheid zijn vaak (on)bewuste gedachtes die bij jezelf blijven, begrenzen en ontspannen tot een nare ervaring maken. Deze overtuigingen kunnen verdwijnen als je ze grondig onderzoekt.

Daarnaast wordt vaak niet onderzocht waarom de vermoeidheid er is en wat het wil vertellen: vanuit een holistische visie is vermoeidheid een signaal van je ziel. Als je bijvoorbeeld (onbewust) moemakenende emoties of gedachten van anderen hebt overgenomen, is dat niet ‘toevallig’; maar een teken. Wat je CVS precies wil zeggen, varieert van persoon tot persoon.

Meer weten?

In het Complete HSP Jaartraject ‘Van vermoeid naar een leven waarin jij Bloeit!’ leer je ontspanningsoefeningen en hoe je energieker en productiever wordt. Kijk hier voor meer informatie over het Complete Jaartraject ‘Van vermoeid naar een leven waarin jij Bloeit!’ en hoe je mee kunt doen.

cover van het Jaartraject Van vermoeid naar een leven waarin jij bloeit

Vond je dit artikel waardevol? Doneer!

Heb je iets aan dit artikel gehad? Je doet mij een groot plezier met een donatie :). Daarmee ondersteun je mij om nog meer informatieve en inspirerende artikelen te kunnen delen in de toekomst. Elk bedrag (klein of groot) is heel welkom. Doneren kan al vanaf €2,-! Klik hier om te doneren >>>

Over Femke de Grijs

Femke de Grijs, met logos van de tijdschriften Libelle, Margriet en Happinez

Als kind stond ik van nature in contact met fijnstoffelijke dimensies. Toen ik erachter kwam dat mijn omgeving niet waarnam wat ik waarnam, werd ik bang voor andermans mening hierover en sloot ik mij hiervoor af.

Jarenlang onderdrukte ik mijn paranormaliteit en hoogsensitiviteit en leefde ik vanuit mijn ratio. Ik cijferde mijzelf (spirituele essentie) weg en leefde naar de verwachtingen van de buitenwereld. Dit gaf op den duur fysieke, emotionele en mentale klachten zoals uitputting en somberheid. In het reguliere circuit liep ik vast.

Ik voelde dat ik het roer om mocht gooien, leerde de vruchten van mijn sensitiviteit plukken en ging mijn droom leven. Zo kwam ik tot bloei. Mijn levenspartner Mathijs en ik verkochten ons huis in Nederland. Sinds 2017 reizen wij voor onbepaalde tijd samen met hond Juultje (geboren in 2022) de wereld over.

Ben jij een ambitieuze spirituele vrouw en wil ook bezield leven? Ik help jou graag, bijvoorbeeld via mijn gratis E-book, blogs en begeleiding.

Zie ook de blogs:

Scroll naar boven