Wat is overprikkeling en wat zijn ontregeld zenuwstelsel symptomen? In welke mate heeft dit een relatie met de overgang, autisme en een gevoelig zenuwstelsel? Hoe kun je een overbelast zenuwstelsel herstellen? Ontdek het in deze blog!
Inhoudsopgave
Wat is overprikkeling?
Bij overprikkeling zijn er teveel prikkels bij je binnengekomen. Overprikkeling ontstaat als er meer informatie (van bijvoorbeeld de zintuigen) wordt ontvangen, dan dat er aan informatie verwerkt kan worden. Deze informatie worden ook wel indrukken of prikkels genoemd.
Wat zijn prikkels?
Prikkels of indrukken kunnen kunnen een relatie hebben met de zintuigen. Als je hersenen en zenuwstelsel overprikkeld zijn, komt alles qua prikkels extra binnen. Prikkels kunnen bijvoorbeeld afkomstig zijn van:
- Geluid
- Licht
- Geur
- Eten
- Drinken
- Temperatuur
- Schoeisel, kleding
- Gesprekken
- Social media
- Emoties
- Je gevoelens, gedachten
Sommige mensen zijn bijvoorbeeld bekaf na een middagje shoppen, een dag werken of uitgaan. Dit kan komen doordat je overprikkeld bent.
Ontregeld zenuwstelsel symptomen
Door overprikkeling kunnen er allerlei fysieke, emotionele en mentale klachten optreden. Hoe zich dit precies uit, wisselt van persoon tot persoon. Het is ook mogelijk dat het zenuwstelsel door andere oorzaken ontregeld is en klachten geeft. Hieronder vind je wat voorbeelden.
Ontregeld zenuwstelsel symptomen op fysiek niveau
- Een vergrote gevoeligheid voor verslavingen ervaren
- Allerlei soorten vermoeidheid. Misschien kun je hierdoor moeilijker voor jezelf en/of anderen zorgen.
- Koorts
- Slaapklachten
- Overgevoelig zijn voor aanraking van de huid
- Braken
- Tijdelijke uitvalsverschijnselen
- Hoge, snelle en/of onregelmatige ademhaling
Overprikkeld zenuwstelsel pijn
Het is mogelijk dat een overprikkeld zenuwstelsel pijn doet. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van hoofdpijn. Overprikkeling kan ook leiden tot een epileptische aanval. Als iemand die zo’n aanval krijgt op de grond valt, kan er na de aanval pijn van deze val worden ervaren.
Ontregeld zenuwstelsel symptomen op emotioneel niveau
- Onzekerheid
- Stemmingswisselingen
- Verdrietig zijn
- Een depressief gevoel
- Prikkelbaar zijn, een kort lontje hebben, snel geïrriteerd of boos zijn
- Onrustig en/of ongeduldig zijn
- Geen prikkels zoals van tv of radio kunnen verdragen
- Stress verschijnselen zoals je gestrest voelen
- Lusteloosheid
- Overweldigd raken door emoties/gevoelens
Ontregeld zenuwstelsel symptomen op mentaal niveau
- Een vol hoofd hebben; je bent minder helder en kunt lastiger nieuwe prikkels tot je nemen
- Een slechte concentratie hebben
- Vergeetachtiger zijn
- Moeilijker keuzes kunnen maken
Ontregeld zenuwstelsel symptomen op sociaal niveau
- Het is mogelijk dat een ontregeld zenuwstelsel een impact heeft op je sociale leven. Wellicht trek jij je vanwege klachten terug en ben je minder onder de mensen, of kun je minder/niet werken.
Overprikkeld zenuwstelsel overgang
‘Vrouwelijke’ hormonen zoals progesteron en oestrogeen hebben invloed op het zenuwstelsel. Het zenuwstelsel heeft invloed op hoe het cardiovasculaire systeem (en het hartritme en de bloedsomloop) functioneert.
Tijdens de overgang veranderen hormonen. Het gehalte progesteron en oestrogeen daalt bijvoorbeeld. Hartkloppingen en opvliegers kunnen een relatie hebben met hormonen en de overgang (dit kan ook andere oorzaken hebben). Het is mogelijk dat oestrogeenschommelingen tintelende ledematen veroorzaken, dit kan echter ook andere oorzaken hebben.
Het kan dat bij de overgang prikkelbaarheid wordt ervaren dat het zenuwstelsel overprikkeld is, dit hoeft echter niet altijd het geval te zijn.
Overprikkeld zenuwstelsel tintelingen
Het is mogelijk dat een zenuw (en deel van het zenuwstelsel) onvoldoende of niet meer werkt. Een zenuw kan bijvoorbeeld beschadigd zijn of minder functioneren. Deze informatie kan naar de hersenen worden gestuurd, hierdoor kan de zenuw overprikkeld en overgevoelig raken. Dit kan gepaard gaan met klachten zoals tintelingen. Als zenuwen niet goed functioneren kan dit soms neuropathie worden genoemd. Hier bestaan diverse oorzaken voor zoals een vitamine B12-tekort.
Oorzaken overprikkeling
Er kunnen allerlei oorzaken zijn waarom iemand overprikkeld raakt/die eraan kunnen bijdragen dat iemand overprikkeld raakt. Deze oorzaken kunnen met elkaar verbonden zijn. Dit zijn wat voorbeelden van oorzaken:
- Fysieke oorzaken zoals onvoldoende slaap en/of een hersenaandoening. Dit kan bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson en een beroerte zijn.
- De mate waarin je veerkrachtig bent en omgaat met omgevingsfactoren. Denk maar aan een omgeving met een hoge prestatiedruk hebben, zoals op het werk.
- Psychische problemen/stoornissen zoals ADD, ADHD of autisme (daarover later meer).
- De mate waarin iemand sensitief is (daarover later meer).
Zenuwstelsel overbelast door stress
Het zenuwstelsel kan worden overbelast door stress. Stress kan diverse oorzaken hebben. Zo kunnen onvoldoende slaap en/of psychische problemen (onbewust) stress geven. Stress kan worden ervaren als spanning in je lijf, gespannen gevoelens (misschien heb je het gevoel continu aan te staan) en gestreste/drukke gedachten en een ‘vol hoofd’, waardoor je bijvoorbeeld moeilijk kunnen slapen. Door overprikkeling is het vaak lastig om inzicht in jezelf en de oorzaak vaneen overbelast zenuwstelsel en stress te krijgen, waardoor je in een vicieuze cirkel kan belanden.
Overprikkeling autisme
Een mogelijke oorzaak van overprikkeling is autisme; ongeveer 1 op de 100 mensen heeft dit.
Er bestaan diverse soorten autisme, waaronder klassiek autisme, PDD NOS en Asperger. Mensen met autisme hebben vaak baat bij structuur, zoals schema’s waarop de dag staat, of tekeningen waarop situaties worden uitgelegd. Zie ook deze video van Klokhuis:
Kinderen met autisme beginnen vaak later met praten. Ze vinden het meestal prettig om alleen (vaak dezelfde spelletjes) te spelen.
Gevoelig zenuwstelsel
Een onderschatte oorzaak van overprikkeling is hoogsensitiviteit. Dit wordt ook wel hooggevoeligheid en hypersensitiviteit en genoemd.
De term hoogsensitief is bekend geworden door de Amerikaanse Psychotherapeute en universitaire docent Elaine Aron. Zij heeft wetenschappelijk onderzoek gedaan naar sensitiviteit/gevoeligheid. De conclusie: 15%-20% van de bevolking bezit een meer dan gemiddelde gevoeligheid: hoogsensitiviteit.
Iemand die hooggevoelig/hoogsensitief is wordt een hoogsensitief persoon of Highly Sensitive Person (HSP) genoemd en herkent zich in deze HSP kenmerken. Met deze HSP test kun je achterhalen of je hoogsensitief bent.
Hoogsensitiviteit kan samen gaan met autisme, maar dat hoeft niet. Er bestaat veel verwarring over beide termen. Zo krijgen hoogsensitieve mensen soms ten onrechte de diagnose autisme.
Deze blog gaat over wat hoogsensitiviteit met overprikkeling te maken kan hebben én hoe er in het geval van hoogsensitiviteit gewerkt kan worden aan een oplossing. Want je kunt leren om energieker te zijn en om te bloeien!
HSP hebben een hypersensitief zenuwstelsel
Hoogsensitieve personen hebben een zeer gevoelig zenuwstelsel. Dit wordt soms een hypersensitief zenuwstelsel genoemd. Hoogsensitiviteit is waarschijnlijk grotendeels erfelijk en een karaktertrek, hierdoor verloopt de informatieverwerking door de hersenen nauwkeuriger en uitgebreider dan bij een gemiddelde persoon. Er ontbreekt als het ware een selectiefilter waardoor je subtielere verschillen merkt die anderen voorbijgaan. Dit proces is voor een groot deel onbewust en lichamelijk.
2 soorten overprikkeling
Als HSP vang je meer prikkels op. Als je je hoogsensitiviteit nog niet goed beheerst kun je overprikkeld of overvoerd raken op allerlei vlakken. Er bestaan 2 soorten overprikkeling, op korte en lange termijn;
- Korte termijn overprikkeling is bijvoorbeeld wanneer een HSP een feest heeft gehad en graag naar huis wilt omdat het ‘genoeg’ is geweest en hij/zij last heeft van muziek of stemmingen van mensen.
- Bij lange termijn overprikkeling is sprake van ingesleten patronen/gewoontes die niet goed voor een HSP zijn. Dit kan ook wel chronische overprikkeling worden genoemd.
Chronisch overprikkeld zenuwstelsel
Gevolgen van chronische overprikkeling kunnen bijvoorbeeld chronische vermoeidheid, stemmingswisselingen, verslavingen zijn.
Overprikkeld zenuwstelsel burnout
Het is mogelijk dat als een zenuwstelsel langdurig/chronisch is overprikkeld, er een burn-out kan ontstaan. HSP hebben vaak meer tijd nodig om alle indrukken (lichamelijk, geestelijk, emotioneel en spiritueel) te verwerken. Het lichaam kan op een gegeven moment een signaal, zoals burn-out, afgeven omdat een andere weg ingeslagen ‘moet’ worden.
Hoe voelt overprikkeling HSP?
HSP kunnen overprikkeling (onbewust) intenser ervaren ten opzichte van niet-HSP, omdat ze een gevoeliger zenuwstelsel hebben en prikkels extra binnenkomen. Klachten die kunnen voortvloeien uit overprikkeling zoals burn-out kunnen intenser worden ervaren. Hoe zich dit precies uit, wisselt van HSP tot HSP.
Hoe zou het zijn als je met hoogsensitiviteit om kan gaan en je je fit voelt?
Overbelast zenuwstelsel herstellen? 3 tips
Tip 1. Check lichamelijke oorzaken
Neem bij klachten contact met een(huis)arts op, om te checken of er bijvoorbeeld (ook) lichamelijke oorzaken zijn waardoor overprikkeling en een disbalans van het zenuwstelsel wordt veroorzaakt.
Overprikkeld zenuwstelsel medicatie
Er bestaat geen medicatie die hoogsensitiviteit wegneemt of kan voorkomen dat je als HSP overprikkeld raakt. Zorg ervoor dat je lijf in balans is. Tip: Laat bijvoorbeeld je ijzerwaarde, vitamine D waarde en vitamine B12 waarde controleren en indien nodig behandelen in overleg met de arts.
Ik geloof niet dat symptoomonderdrukking dé oplossing is voor alle overprikkelingsklachten. Neem daarom indien mogelijk de oorzaak weg. Overprikkeling is er niet, maar wil jou vertellen en heeft een boodschap. Hier naar leren luisteren (in plaats van het te negeren of te onderdrukken) kan een gevoel van acceptatie en energie geven.
Tip 2. Ga effectief met overprikkeling om
Bij korte termijn overprikkeling is het belangrijk om te ontspannen en rust te nemen op een manier die voor jou werkt (ga bijvoorbeeld wandelen, mediteren en/of yin yoga doen).
Neem bij lange termijn overprikkeling naast rust/ontspanning ook begeleiding die bij jou past, met aandacht voor;
- zelfreflectie
- je leefpatroon
- je denkpatroon
Beter is nog om overprikkeling te leren voorkomen. Leer bijvoorbeeld om grenzen te stellen zonder je schuldig te voelen.
Tip 3. Benut jouw hoogsensitiviteit in je voordeel
Hoogsensitiviteit kan een prachtige kwaliteit zijn, maar ook als een enorme last worden als je het nog niet beheerst. Vaak wordt hoogsensitiviteit een last als je het niet als iets van jezelf erkent. Door het te erkennen en je hoogsensitieve kwaliteiten te ontdekken en ontwikkelen, kan je ook de mooie kanten ervan gaan leven, zodat je kan stralen en bloeien! Tip: ontdek wat jouw prikkelbehoefte als HSP is en wat jouw HSP type is.
Meer weten wat je kunt doen tegen vermoeidheid en overprikkeling voorkomen?
In het Complete HSP Jaartraject ‘Van vermoeid naar een leven waarin jij Bloeit!’ ontdek je ontspanningsoefeningen en krijg je tools om blokkades te overwinnen. Je ontdekt hoe je overprikkeling voorkomt en energieker wordt en blijft.
Klik hier voor meer informatie over het Complete Jaartraject ‘Van vermoeid naar een leven waarin jij Bloeit! en hoe je mee kunt doen.
Vond je dit artikel waardevol? Doneer!
Heb je iets aan dit artikel gehad? Je doet mij een groot plezier met een donatie :). Daarmee ondersteun je mij om nog meer informatieve en inspirerende artikelen te kunnen delen in de toekomst. Elk bedrag (klein of groot) is heel welkom. Doneren kan al vanaf €2,-! Klik hier om te doneren >>>
Over Femke de Grijs
Als kind stond ik van nature in contact met fijnstoffelijke dimensies. Toen ik erachter kwam dat mijn omgeving niet waarnam wat ik waarnam, werd ik bang voor andermans mening hierover en sloot ik mij hiervoor af.
Jarenlang onderdrukte ik mijn paranormaliteit en hoogsensitiviteit en leefde ik vanuit mijn ratio. Ik cijferde mijzelf (spirituele essentie) weg en leefde naar de verwachtingen van de buitenwereld. Dit gaf op den duur fysieke, emotionele en mentale klachten zoals uitputting en somberheid. In het reguliere circuit liep ik vast.
Ik voelde dat ik het roer om mocht gooien, leerde de vruchten van mijn sensitiviteit plukken en ging mijn droom leven. Zo kwam ik tot bloei. Mijn levenspartner Mathijs en ik verkochten ons huis in Nederland. Sinds 2017 reizen wij voor onbepaalde tijd samen met hond Juultje (geboren in 2022) de wereld over.
Ben jij een ambitieuze spirituele vrouw en wil ook bezield leven? Ik help jou graag, bijvoorbeeld via mijn gratis E-book, blogs en begeleiding.